Япон улс өнөөдөр хүн амын огцом уналтаас үүдэн түүхэндээ байгаагүй хямралтай нүүр тулж байна. Хоёр нас баралт тутамд ердөө нэг л шинэ төрөлт бүртгэгдэж байгаа энэ байдал нь хүн амын бүтэц, эдийн засгийн ирээдүйд ноцтой нөлөө үзүүлэх эрсдэлтэй. Элон Маск хүртэл "Япон алга болох вий" хэмээн сануулж байсан нь энэ хямралын ноцтой байдлыг тодорхой харуулж байна.
2023 онд Японд ердөө 728 мянган хүүхэд төрсөн нь түүхэнд хамгийн бага үзүүлэлт боллоо. 125 сая хүн амтай улсын хувьд энэ тоо нэн санаа зовмоор бөгөөд хүн амын тоо сүүлийн 13 жил дараалан буурч байгаа нь харамсалтай. Өнөөдөр Японд дөрвөн гэр бүл тутмын нэг нь хүүхэдгүй, хүн амын тоо буурч байгаа нь улс орны ирээдүйд хэн хөдөлмөрлөх, хэн эдийн засгийг дэмжих вэ гэсэн асуултыг гаргаж ирж байна. Энэ байдал үргэлжилсээр байвал хүн амын бүтэц хурдтайгаар өөрчлөгдөж, улс орны ирээдүйг ноцтой эрсдэлд оруулна. 2050 он гэхэд Япон улсын хүн амын 35.7 хувийг өндөр настнууд эзлэх бөгөөд энэ нь улс орны эдийн засгийн суурь бүтцийг эрс өөрчлөх ноцтой нөхцөл байдлыг үүсгэнэ.
Хүн амын хямралын гол шалтгаануудын нэг бол аж үйлдвэржилт юм. 1950-аад оны үед Япон хурдтай аж үйлдвэржиж, хөдөө аж ахуйн нийгмээс хотжсон нийгэм рүү шилжсэнээр төрөлтийн түвшин огцом буурсан байна. Хотын өндөр өртөгтэй амьдрал, хэт завгүй амьдралын хэв маяг, нийтийн дунд харилцааны орон зай хомс зэрэг нь олон залуучуудад гэр бүл төлөвлөх боломжийг хязгаарлаж, төрөлтийн түвшинг бууруулж байна. Японы ажлын соёл нь хэт их ачаалалтай бөгөөд олон ажилчин сардаа 80-аас дээш цаг илүү ажиллахыг шаарддаг. Энэ нь хүмүүсийн хувийн амьдралдаа цаг зав гаргах боломжийг хязгаарлаж, гэр бүл төлөвлөлтөд саад болж байна.
Эдийн засгийн удаашрал, амьдралын өртөг өндөр зэрэг нь мөн залуучуудад гэр бүл төлөвлөхөд саад учруулж байна. Япон улсын эдийн засгийн сүүлийн 30 жилд "алдагдсан үе" гэж нэрлэгдэхүйц удаашралтай байгаа бөгөөд энэ нь залуучуудын хувьд санхүүгийн баталгаа муутай, тогтворгүй ажлын байранд ажиллахад хүргэж байна. Үүний улмаас олон залуучууд гэр бүл зохиохоос татгалзаж, зарим нь бүр гэр бүл зохиох хүсэлгүй болж байна.
Энэ бүх нөхцөл байдлыг харгалзан Японы засгийн газар төрөлтийг дэмжих бодлого хэрэгжүүлж эхэлсэн бөгөөд цагаачлалын бодлогыг уян хатан болгож, гадаадын иргэдийг оршин суух нөхцөлийг сайжруулах алхмуудыг авч байна. 2023 онд Японд гадаадын оршин суугчдын тоо 3.2 саяд хүрсэн нь хүн амын 2.6 хувийг эзэлж байгаа боловч энэ нь Японы хүн амын бууралтыг нөхөхөд хангалтгүй хэвээр байна. Засгийн газар төрөлтийг дэмжих бодлогын хүрээнд санхүүгийн тусламж, хүүхэд асрах үйлчилгээний хүртээмжийг нэмэгдүүлэх зэрэг арга хэмжээг авч хэрэгжүүлж байгаа боловч эдгээр нь асуудлыг бүрэн шийдвэрлэхэд хангалтгүй байна.
Японы хүн амын хямрал нь тус улсын эдийн засаг, нийгэм, олон улсын байр суурьт ноцтой нөлөө үзүүлж байна. Хүн амын тоо цаашид буурсаар байвал Япон улс эдийн засгийн хувьд сул дорой болж, олон улсын хэмжээнд байр сууриа алдах эрсдэлтэй. Нэгэн цагт эдийн засгийн хүчирхэг гүрэн байсан Япон улс ирээдүйд хүн амын тоо, ажиллах хүчний дутагдлаас болж дэлхийн тавцанд байр сууриа алдаж магадгүй юм. Иймд хүн амын тогтвортой өсөлтийг хангахын тулд Япон улсын засгийн газар болон иргэд хамтран ажиллах шаардлагатай бөгөөд энэ асуудал зөвхөн Японы асуудал бус, дэлхий даяар хүн амын тогтвортой өсөлтийг хангах талаар бодлого боловсруулагчид онцгой анхаарах шаардлагатайг харуулж байна.
Япон улсын хүн амын хямрал бол зөвхөн тоон үзүүлэлт бус, харин улс орны оршин тогтнолын асуудал юм. Энэ асуудал нь хүн бүрийн анхаарал татахуйц, шийдвэрлэх шаардлагатай сорилт бөгөөд ирээдүйд тулгарах аливаа сорилтод бэлтгэлтэй байх нь чухал юм. Хэрэв бид энэ асуудлыг одоо шийдвэрлэж чадахгүй бол Япон улс ирээдүйд зүгээр л сүүдэр болон хувирах эрсдэлтэй билээ.
